Telkens als ik op YouTube een filmpje Like, komt er een berichtje: 'Wij begrijpen het. U krijgt meer van dit soort content.' Néé! Dat is helemaal niet de bedoeling.
Ik ben geabonneerd op verschillende soorten kanalen maar die worden ondergesneeuwd door filmpjes van gorilla's omdat ik er één geliked had.
Ik keek naar een van de leden van de Manson Family, Leslie van Houten. Door de jaren heen. Eerst zie je een mooie, welbespraakte jonge vrouw. Dan zeven jaar later bij een 'parole hearing'. Zo zie je het verouderings proces. En tenslotte, als ze gerimpeld is en grijs haar heeft wordt ze vrijgelaten. Geen gevaar meer voor de maatschappij.
Nu word ik dood gegooid met Manson Family filmpjes.
Terwijl een mens juist variatie nodig heeft. De robot met monotone stem: 'Ik zie dat u andijvie stamppot lekker vindt. Nu krijgt u elke dag andijvie stamppot.'
Nee, we willen leren, we willen iets anders proeven. Daag me uit. Verras me. Test mijn intelligentie.
Het algoritme is de comfort zône. Als je nooit waagt er uit te komen, ga je dood van verveling.
Dat is de psychologie waarvan de uitvinders zijn uit gegaan: 'De meeste mensen willen elke dag voorspelbaarheid. Wat de boer niet kent, eet hij niet.'
Of je nu naar de supermarkt gaat of naar de stembus. Of je nu de krant leest of op internet zit. Of je nu naar het nieuws kijkt op tv of naar een rechtszaak. Je wordt in alle gevallen gemanipuleerd.
Ik dacht dat ik alle reclame uit mijn leven had geweerd, vragen de YouTube kanalen om een donatie. Of wordt het programma onderbroken door een sponsor. Je wordt overal als een kleuter behandeld.
Wil je echt met niets te maken hebben dan zit er niets anders op dan het te houden bij de klassieke literatuur. Die heeft geen dubbele agenda. Of content. Die smeekt niet om een duimpje omhoog.
Vriendin A. vertelde dat ze vorig jaar de stoute schoenen had aangetrokken en in haar eentje naar Londen was afgereisd. Om een bepaalde tentoonstelling te zien.
Bij mij op school vertelde de lerares Engels hoe hulpvaardig de Londenaren zijn. Als ze een buitenlander een beetje radeloos om zich heen zien kijken, komen ze gelijk naar je toe: 'Waar wil je naar toe, love?'.
Vriendin A. vertelde dat ze van de ene bus op de andere moest overstappen. Ze heeft totaal geen richtingsgevoel. Ik ook niet. En inderdaad, er kwam een grote, zwaar gespierde, zwarte jongeman op haar af: 'Can I help you, love? Where do you want to go?'. Superlief.
Als ik geld zat had zou ik graag door Engeland en Ierland willen reizen. Naar Wales. Of het zuiden. In een Ierse pub met z'n allen zingen. En dan in een luxueuze trein rondrijden. Met een diner coupé. Ik voel me veel meer verwant aan de Britten dan aan bijvoorbeeld de Fransen. En ik val daar ook niet op in Engeland. Ik zet een hoedje op, los een moord op en daar heb je miss Marple 2.0. Met haar breiwerkje.
In de jaren 60 ging mijn zus, vier jaar ouder dan ik, in Apeldoorn werken. Als programmeur bij Philips. Het moet omstreeks 1966 zijn geweest. We zaten middenin De Gouden Eeuw van de muziek. Rock & Roll, pop en R&B maar er waren nauwelijks muziekprogramma's op de radio. Tijd voor Teenagers op zaterdagmiddag, meen ik. Met dj Herman Stok. Die had nogal een brave smaak. In het jazz programma van Michiel de Ruyter werd soms ook soul gedraaid. En toen Marvin Gaye naar Nederland kwam werd er van zijn aankomst op Schiphol, rechtstreeks verslag gedaan in het jazz programma van de man in de rolstoel. Alsof een half-God ons land bezocht.
Verder moest ik het hebben van de piratenzenders radio Caroline en radio London. De Nederlandse piraat Veronica draaide naar mijn smaak te veel Hollandse en Duitse schlagers. Terwijl ik zocht naar de echte opwindende nieuwe muziek waar je van achterover sloeg. Jimi Hendrix. Zoiets hadden we nog nooit gehoord.
Verder natuurlijk de nieuwe lp van de Beatles en de Stones. Plus de 100 andere Britse bandjes. De Dave Clark Five, The Searchers, Gerry and the Pacemakers, Dusty Springfield, Lulu.
Aangespoord en geïnspireerd door the British Invasion begonnen de Amerikaanse artiesten te concurreren en hoorde ik voor het eerst God Only Knows van de Beach Boys uit speakers van boetieks in Carnaby Street. Het klonk hemels. Ik was 16 jaar en was samen met mijn zus, die anderhalf jaar ouder was, met vakantie in Londen. De plek waar het allemaal gebeurde. En of we nog niet verwend genoeg waren, namen de Motown artiesten de ene klassieker na de andere op. Dancing in the Street. Martha and the Vandellas. John Sebastian en the Loving Spoonful maakte de zomer, waarin ik een klote baantje had, met Summer in the City dragelijk.
Ik wilde in die tijd het liefst DJ worden.
Op een dag kwam mijn oudste zus thuis met een heel modern apparaat. Een draagbare bandrecorder. Die mocht ik gebruiken. Na schooltijd zat ik in het slaapkamertje, dat ik met mijn zusje deelde, klaar met de microfoon in de aanslag. Transistorradiootje aan, zoeken naar de beste zender en wachten op een wonder. Meestal wist ik bij de eerste klanken van een liedje al dat het de moeite waard was en drukte ik de record toetsen in. Ik hield de microfoon bij de speaker van de radio. En zo vergaarde ik een verzameling van muziek die ik kon afspelen wanneer ik wilde. Het was natuurlijk behelpen. De dj lulde door het fantastische orgel-intro van Procal Harum's Whiter Shade of Pale en begon, voordat de plaat beëindigd was, alweer op populaire toon er dwars doorheen te kletsen.
Maar het was beter dan niets. Een van mijn favoriete nummers was Summertime van Billy Stewart. Ik las ergens dat er 250 versies bestaan van de hit uit de musical van Porgy and Bess. Janis Joplin's versie staat natuurlijk ook in mijn Top 5.
En zo overleefde ik. Als het even kon trok in mij terug in het slaapkamertje, ook in de winter zonder kachel. Met de bandrecorder. Met mijn oor tegen de transistorradio. Op zoek naar nieuwe berichten uit het verzet alsof het radio Oranje betrof. De bevrijding was nabij!
's Ochtends, voordat ik naar school ging, luisterde ik mezelf moed in voordat ik weer bloot gesteld zou worden aan het Dark Sarcasm in the Classroom. Ik zong Billie's Summertime feilloos mee. Kende elke klank, elke wending en toon van het liedje. Het enige afweer mechanisme dat ik had.
Ik was dan ook aangenaam verrast toen ik hoorde dat Tarantino, in zijn film Once Upon A Time in Hollywood, Summertime in de versie van Billie Stewart aan zijn playlist had toegevoegd. Billie Stewart die 50 jaar daarvoor mijn leven gered had.
En Quentin gaf me als extraatje Ramblin' Gamblin' Man van Bob Seger, dat ik nog niet kende. Ik draai het anno Nu om wakker te worden en energie te krijgen. Niet op een draagbare bandrecorder. Op mijn IPad met mijn airpods in op volume 11. Zonder gestoord te worden door een DJ.
Wikipedia: Summertime is an aria composed in 1934 by George Gershwin for the 1935 opera Porgy & Bess.
Ik vind af en toe hele goede films op YouTube. Gratis. Uit de jaren 80 en 90.
And The Band Plays On gaat over de uitbraak van AIDS begin jaren 80. Homosexuele mannen krijgen, wat men noemt, gay cancer. De film volgt de onderzoekers die proberen te ontraadselen waar de ziekte vandaan komt en hoe hij ontstaan is.
Het is de tijd van Reagan die bezuinigt op de gezondheidszorg. Alleen het budget van defensie gaat omhoog.
De film werd pas in 1993 gemaakt en toen was men nog huiverig om hem op televisie te tonen. Uiteraard komen de Amerikaanse christenen ook voorbij met hun straf van God. Heb uw naasten lief.
De cast is fantastisch: Alan Alda, Richard Grere, Matthew Modine, Lily Tomlin, Ian McKellen, Steve Martin, Angelina Houston om er maar een paar te noemen. En nog wel 20 andere bekende acteurs. Phil Collins speelt de eigenaar van een badhuis waar een epidemie uitbreekt.
Er vond, zoals wij weten, een kaalslag plaats onder gay men. Mensen verloren 20 vrienden van in de 30. Een duivelse ziekte, zou je kunnen zeggen. Ik heb begrepen dat er nu mee te leven valt. Men kan voorkomen dat Hiv-positief geen doodvonnis betekent.
Niet alleen homosexuele mannen werden het slachtoffer. Ook mannen en vrouwen in Afrika. Baby's die sterven aan AIDS. Die foto's zijn zo gruwelijk om hier te plaatsen.
" When Fascism comes to America, it will be wrapped in the flag and carrying a cross"
Ik zag een interessant interview met de auteur van White Trash,
The 400-Year Untold History of Class in America, Nancy Isenberg.
De Amerikaanse droom is natuurlijk een mythe. J.D.Vance is met zijn achtergrond en carrière, nu kandidaat voor het vice-presidentschap van Amerika, uiteraard een grote uitzondering.
Heel slim van team Trump. Heel dom van Vance dat hij zich zo laat gebruiken. De Democraten waren gek op hem.
Isenberg schrijft over het onderwerp, klasse, dat nooit met Amerika wordt geassocieerd. In Groot-Brittannië maakt je afkomst nog steeds uit. In Nederland heb ik er nooit iets van gemerkt. Behalve dan bij mensen als VVD-er Hans Wiegel. Wat was die man blij met zichzelf.
Maar de onzichtbare groep van White Trash, blanken die gevangen zitten in generaties armoede en verslaving, wordt zowel door Republikeinen als Democraten vergeten. Trump spreekt hun taal. Vandaar dat ze massaal op hem stemmen. Niet dat ze ermee opschieten. Trump is een miljonair en opportunist. Of Vance trekt die groep uit het slop of de Democraten moeten wakker worden.
Niet alleen is racisme nog steeds een probleem in Amerika. De blanken die in de marge van de maatschappij leven krijgen nauwelijks kans hun lot te ontsnappen.
Amerika zou zich voor de verandering eens op nationale zaken moeten richten. In plaats van zich, met goede bedoelingen?, te bemoeien met de rest van de wereld.
De oorlog in Vietnam was een ramp. Maar het leger is ook een mogelijkheid voor zwarte Amerikanen en White Trash om een opleiding te krijgen. Afghanistan, Irak, Syrië laten die het in godsnaam zelf uitzoeken.
Zal mij benieuwen of Vance iets gaat verbeteren aan zijn eigen groep, armoedzaaiers en verslaafden zonder licht aan het eind van de tunnel.
Vance is trouwens tegen het homohuwelijk. Jammer dan. Zijn uitspraken in het verleden over Trump waren niet mals. Hij verachtte de ex-president. De vorige vice-president van Trump was bijna opgeknoopt door de meute die Trump opriep destijds.
En Trump vindt dat abortus strafbaar gesteld moet worden.
Zo, dacht ik, ik heb het helemaal gehad met Facebook. De Israëlische vlag geboycot bij de Pride Parade. Mensen die elkaar uitschelden voor: 'Joodse nazi.' Welkom in de Open Inrichting De Wereld. Hoe lang heb ik het vol gehouden voordat ik weer op mijn zeepkist klom. Tien uur? Er zit toch geen dominee in mijn familie maar ik heb altijd de drang om te prediken.
Vanochtend dacht ik ineens aan een aflevering van Seinfeld waarin George het roer omgooit. 'Weet je wat', zegt hij als hij met Jerry en Elaine in de diner zit (ik ben gek op die Amerikaanse diners). ' Ik ga precies het tegenovergestelde doen wat ik normaal doe. Want dit zet geen zoden aan de dijk. In plaats van een broodje kipfilet bestel ik tonijn. Ik ga niet meer onderdanig achter vrouwen aan. Laten ze maar naar mij toe komen.'
Toevallig zag ik gisteren ook een vrouw langskomen op een YouTube kanaal die een HSP is. Een Highly Sensitive Person is. Haar kanaal heet: A Splendid Mess. Zij zei precies hetzelfde. 'Ik doe nu al 50 jaar aan zelfhulp. Wijze lessen volgen van verlichte zielen. Zelfhulpboeken lezen: Hoe vind ik mijn authentieke zelf. En heeft iets ooit gewerkt. Nee.' Dat authentieke zelf gedoe is ook zo'n mythe. De beste versie van jezelf. Dat ben je al.
The Splendid Mess zei: 'Ik doe tegenwoordig het tegenovergestelde wat ik vroeger deed. In plaats van Nee zeg ik Ja en andersom. Ik had altijd een afkeer van yoga. Nu zit ik in een yogagroepje en het is een openbaring. Ik wilde altijd in een mooi ingericht huis wonen. Alles moest kloppen qua interieur. Ik heb er mijn halve leven aan besteed. Nu ben ik gescheiden en woon tijdelijk in dit huis. Dat helemaal mijn stijl niet is. Ik kreeg deze tuinmeubelen cadeau. Zomaar. Ik ben er zo blij mee. Probeer het eens, precies het tegenovergestelde doen van wat je gewend bent.'
Eigenlijk wist ik het al. Waar ik totaal niet mijn best voor heb gedaan, is in mijn schoot geworpen. Missy, IJburg, de digitale revolutie. Een buurvrouw als vriendin. En waar ik me jaren voor heb lopen uitsloven was totaal verspilde moeite. Ik was bezig met een uitgebreid essay over De Ondergang van de Westerse Beschaving. Ik had al een heel schema. Zo, ik zou de wereld eens de ogen openen met dit meesterwerk. Toen was ik in Portugal en mijn lust om een stempel op de wereld te drukken viel weg. 'Wat kan mij het eigenlijk allemaal schelen. Hysterisch reageren op de waan van de dag. Laat iemand anders het beschrijven. Ik hoef mijn gelijk niet te halen. Ik hoef niet meer mijn best te doen.'
Ik ben weer terug bij mijn jeugdliefdes. Muziek en taal.
Ik ben zo gelukkig met mijn IPad, mijn airpods en mijn YouTube abonnement. Ik sta altijd op met Bob Seger's Ramblin' Gamblin' Man. Peper in mijn reet.
Soms kies ik een nummer uit de jaren 70. En de robot van YouTube zoekt voor mij een hele playlist uit met songs 'Misschien vind je dit ook leuk.'
Vanochtend hoorde ik een liedje. De zanger had zo'n wonderschone stem. Heel bekend maar ik kon hem niet thuisbrengen. Dus keek ik op mijn IPad: the Beach Boys met Disney Girls. Uit 1975. Nooit eerder gehoord. Alle hysterische activisten worden weggevaagd, wat voegen die mensen in godsnaam toe aan mijn levensgeluk als je de goudmijn van muziek hebt.
Al die dagelijkse onzin is morgen vergeten. Terwijl de muziek, de literatuur, films alles de moeite waard maken. Eén scène van Tootsie, die kwam langs op YouTube, maakte me zo gelukkig. Het script van de film en de uitvoering van Dustin Hoffman, daar lachen mensen misschien over 100 jaar nog om. Terwijl die destructieve, schuimbekkende activisten niet eens de geschiedenisboeken halen. De provo's wel want die brachten alles met humor.
Dat is misschien wel het grootste verlies van de huidige tijdgeest. Humor. Laat ik van mijn zeepkist stappen en niet meer mijn best doen. Ik heb me ook laten beroven van mijn gevoel voor humor. Genieten van honderden jaren literatuur en wonderschone muziek. Dat is het tegengif. En films. Humor.
Zo kwam men toch de oorlog door. 'Ik heb nog nooit zo gelachen als in de oorlog.'
The Beach Boys met Disney Girls streelt mijn gevoelige ziel als wonderbalsem. Vijftig jaar geleden opgenomen. Zet al die activisten vast in de aula van de universiteit, geef ieder een koptelefoon. Mond dicht en alleen luisteren. En hierna gaan we met z'n allen naar een ouderwetse film kijken: Tootsie.
